ШЕРИГ АЛБАНЫНЫҢ АТ-АЛДАРЫ ЧЫЛДАН ЧЫЛЧЕ ӨЗҮП ОЛУРАР
ШЕРИГ АЛБАНЫНЫҢ АТ-АЛДАРЫ ЧЫЛДАН ЧЫЛЧЕ ӨЗҮП ОЛУРАР
2021 чылдың апрель төнчүзүнден тура Тыва РеспубликаданшеригжечаакелдирткеноолдарРоссияныңЧепсектигКүштериниңодурууннемередиптурарлар. Келдиртилге хемчеглери канчаар боттанып, шеригжеаъткарылгаканчаарчоруптурарының дугайында Тыва Республиканың шериг комиссары, курлавырда полковник Демир-оол Иванович Артына бодунуң интервьюзунга чугаалап берген.
– Чылдың-на часкы, күскү үелерде назы четкен оолдарны шериг албан-хүлээлгезин күүседиринче келдиртири чаңчылчаан. Бо чылгы часкы келдиртилге апрель 1-де эгелээн болгай, мооң-биле холбаштыр чүнү чугаалап болур силер?
– Бо чазын 600 ажыг оолдар шеригже келдирткен. Эрткен чылгы часкы көргүзүглер-биле дөмей.
Россия ФедерациязыныңЧепсектигКүштериниңовур-хевириэкиталажеөскерилбишаанхевээр, шеригалбанныңат-алдарычылданчылчеөзүролурар.
Бирчылбилдиртпейнэртер. Аныяккижилергешеригалбан-хүлээлгезидээрге эр болупхевирлеттинериниңүези, шеригмергежилдичедипалыры база ёзулугшеригэш-өөрлүгболуру-дур. А бирчамдыктарынгашеригалбан-хүлээлгезидээргекедизиндебарып, бүгүназыныныңүүле-херээапаархүлээлгежеорук-тур. ШеригэртипкаапканоолдарКамгалаляамызының дээдиөөредилгечерлеринчеконкурстандашкааркирерэргелиг, чок-ла болза, өөредилгечеринчедужаапкириптурда, өскелерденартыкшылдыгбайдалдыгболур.
Аныяк-чалыыоолдарныңшеригалбан-хүлээлгегехамаарылгазычылданчылчеөскерлиполурарынонзалапдемдеглээрапаар. Шеригсоондакерээ-биле ажылдапартып калган оолдархөй.
– 2020 чылдачүглебистиңчуртэвес, а бүдүнделегейчаакоронавирусинфекциязыныңхамчыынгатаваржып, бергеүелерничурттапэрткен. Шеригамыдыралгахамаарыштыралырга, база ындыг…
– Ийе, кончугшынынчугааладыңар. Мооңмурнундабилдинместурган COVID-19-туң халдавырышыңгыышеглелдигхемчеглерниалырыннегээн. Аңаадүүштүркыскахуусааныңдургузундашеригкомиссариаттарыныңажылынүндезини-биле эдечаартып, онуэпидемиологтугбайдалгачагырткан бис.
Бобергеүедекелдиртилгекомиссияларыколдуунданазы-харыулгадыберген, ынчалза-даашеригалбан-хүлээлгезинэртпээнхамаатыларныкыйгыртыптурган.
Кожууннарныңшеригкомиссариаттарынэргежокчугула медицина дерии-биле (маскалар, салаалыгхол-хаптары, бактерицидтигсайгылгааннар дезинфекция чүүлдери) хандырган. Ооңаңгыда, келгенкижилерниңэъдиниңизиинкирерэжикаксынга-ла хынаптурган бис. Чыылдачериниң, шеригкомиссариаттарыныңбүгүажылдакчыларын, шеригжечаакелдирткеноолдарны, шеригкезектеринденоларны ап келгентөлээлернитестээшкингекалбаа-биле хааратуткан. Чүглеболурчогуурхыналдаларныэрткенсоонда, хевирлеттингенкомандаларныаъткарыпчорудар. Шеригжечаакелдирткеноолдаргаоруккаажыглаархуудакамгалалдыңдериин үлепбериптурган.
Албан-хүлээлгезинэрттирерчергечедипкелгенде, келдирткеннерийинеделяныңаңгылаашкынынкомандирлери-биле эртер. Оларныңудуур-чыдарчерин, чемненилгезин база өөредилгезинөскелерденаңгылапкаанболур. Үре-түңнелдиинбадыткаанбобүгүхемчеглеркелдиртилгеажылынчогуурхуусаадашынарлыгдоозарарганыберген. Эрткенчазынбохемчеглерничедиишкиннигботтандыргаш, онукүзүн база ажыгладывыс.
– Алдынганхемчеглерникөөрге, хамчыкүезиндекелдиртилгехемчеглеринорганизастаарынбирденбирээчоккабодапкаантурган-дыр. Бөгүнукшеглел-кызыгаарлаашкыннарнычоортууштуп, хамаатыларныбиеэгиамыдыралчедедирэгидиптурарболгай, ынчалза-дааайыылам-даачавырылбаанхевээр…
– Ийе, шынап-ла, айыылам-дааулугхевээр. Шеригжечаакелдирткеноолдарныңкадыкшылыбискетоомчачокэвес. Ынчангаш маска, салаалыгхол-хаптаркедери, COVID-19-ка тестээшкин, өрээлдерниңдезинфекциязы, янзы-бүрүхыналдаларбиеэгихевээрартып калган. Олбүгүхемчеглерхалдавырныңтараарынболдурбайн, эпидемиягаудурмооңмурнундадоктааттынганхемчеглерниңкомплекизиннемээрарганыбериптурар.
– Шеригжечоруптурароолдартарылгаэртербе?
– Ындыг эрге Россия Федерациязыныңхамаатыбүрүзүнде бар. Бирэвесшеригбаарынгачедирүедетарылгаэртпээнкижиболза, онушеригкезээнгеэки тура-биле эртип ап болур. Амбезин COVID-19-тан тарылгашеригалбанныгларныңортузундакидинтүлүкчоруптурар.
– Эрткенчылынамырэвесэпидемиологтугбайдалдакандыгкожууннаркелдиртилгеталазы-биле экиажылдааныл?
– Чер-черлердечагыргачерлери, келдиртилгекомиссияларынбаштаптурароларныңдаргаларыбочугулакүрүнесорулгаларыншиитпирлээрингеулугүлүг-хуузункиириптурарычугаажок. Оларныңбүгүталалыгдеткимчезиниңачызында, Төрээнчурттуңкелирөйгү камгалакчыларынбелеткептурар. Кызыл, Таңды, Барыын-Хемчик, Чөөн-Хемчиккожууннарга база Кызыл хоорайгакелдиртилгебагайэвесэрткен.
– ШеригжекелдирткеннерЧепсектигКүштергеальтернативтигхамаатыалбанныэртипболурбе?
– Ийе, болбайн канчаар. Ындыгалбаншажын-чүдүлгезишеригхүлээлгези-биле чөрүжүптураркижилергетараар. Оларга санитарлар белеткээр курстарга, ачы-буян чедирериниң эрге билиглерингеөөредилгекөрдүнген. Ооңсоондаоларны Россия ФедерациязыныңЧепсектигКүштериниңэмнелгеорганизацияларынчехуваар. 2021 чылда Тыва Республикадаальтернативтигхамаатыалбаныэртеркүзелдигхамаатыларчокболган.
– Келдиртилге 2021 чылдың апрель 1-де эгелээн болгай. Шеригжеоолдарныүдеп тура, оларгачүнүкүзээр-дирсилер?
– Чүнүң-даамурнунда, Төрээнчуртунуңмурнунгахүлээлгезинаксеткилдигкүүседирин, акоруктукүзээр-дир мен. Оолдаралбан-хүлээлгезинэкиэртсиндээш, бистиңшериивистебүгү-летаарымчалыгбайдалдарнытургускан.
Тыва Республиканыңшеригкомиссариадыныңматериалдарындан А.ХЕРТЕК очулдурган.